Giải đáp những thắc mắc về clo trong nước

1. Tại sao clo được thêm vào nước uống?

Trả lời : Clo tiêu diệt vi trùng gây bệnh và giúp nước uống an toàn. Các bệnh lây truyền qua đường nước từng giết chết hàng ngàn người mỗi năm. Quá trình này giúp loại bỏ hầu như các bệnh lây truyền qua đường nước như bệnh tả và sốt thương hàn .

Bên cạnh việc tiêu diệt các vi trùng nguy hiểm như vi khuẩn, vi rút và ký sinh trùng, clo giúp giảm mùi vị và mùi khó chịu trong nước. Clo cũng giúp loại bỏ vi khuẩn chất nhờn, nấm mốc và tảo thường phát triển trong các hồ chứa cấp nước, trên thành ống dẫn nước và trong bể chứa. Trên thực tế, nước máy đã qua xử lý phải chứa hàm lượng clo có thể phát hiện được để giúp bảo vệ khỏi vi trùng đến vòi của người tiêu dùng.

2. Clo được thêm vào nước uống như thế nào?

Trả lời: Người vận hành xử lý nước có thể khử trùng nước uống bằng cách sử dụng khí clo, dung dịch natri hypoclorit lỏng ( chất tẩy trắng ) hoặc canxi hypoclorit khô. Các chất khử trùng này đều có tác dụng tiêu diệt vi trùng gây bệnh trong nước.

3. Giới hạn clo trong nước ăn uống được Bộ Y tế đưa ra là bao nhiêu?

Trả lời: Theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế hàm lượng clo trong nước ăn uống nằm  trong khoảng 0,3 ÷ 0,5 mg/l. Nếu hàm lượng clo vượt mức quy định sẽ gây ra những ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe, còn nếu hàm lượng clo không đạt tiêu chuẩn thì nước dễ dàng bị nhiễm khuẩn hoặc tái nhiễm khuẩn.

4 .  Khử trùng nước uống bằng clo phổ biến như thế nào?

Trả lời: Cho đến nay, clo là chất khử trùng nước uống được sử dụng phổ biến nhất ở tất cả các khu vực trên thế giới. Ngày nay, khoảng 98% hệ thống xử lý nước của Việt Nam sử dụng một số loại quy trình khử trùng bằng clo để giúp cung cấp nước uống an toàn. Nước máy đã qua xử lý phải chứa mức clo có thể phát hiện được để bảo vệ chống lại vi trùng khi nó chảy từ nhà máy xử lý đến vòi của người tiêu dùng.

5.  Clo tiêu diệt vi trùng trong nước uống như thế nào?

Trả lời: Khi clo được đổ vào nước, nó sẽ phân hủy thành một số hợp chất hóa học, bao gồm axit hipoclorơ và ion hypoclorit. Sự kết hợp của axit hipoclorơ và ion hypoclorit là một phản ứng được gọi là “clo tự do”. Cả hai chất này đều tấn công các vi sinh vật và vi khuẩn trong nước bằng cách đi theo các lipid trong thành tế bào của chúng và phá hủy các enzym. Khi chúng phá hủy cấu trúc bên trong tế bào, các hợp chất hóa học sẽ khiến tế bào vi khuẩn bị oxy hóa, giết chết tế bào, khiến nó trở nên vô hại.

6. Clo chống lại vi trùng hiệu quả như thế nào?

Trả lời: Clo có hiệu quả cao trong việc chống lại hầu hết các vi trùng gây bệnh được tìm thấy trong nguồn nước uống.

Vi trùng	Thời gian
E. Coli O157: H7 Bacteria	Nhỏ hơn 1 phút
Hepatitis A Virus	Khoảng 16 phút
Giardia Protozoa	Khoảng 45 phút
Cryptosporidium Protozoa	Khoảng 15,3 phút

Khả năng diệt vi trùng của clo phụ thuộc vào cả nồng độ clo trong nước và thời gian clo phản ứng với vi sinh vật (thời gian tiếp xúc). Trong khi clo nhanh chóng tiêu diệt hầu hết các vi trùng trong nước, một số vi sinh vật, chẳng hạn như Cryptosporidium. Do đó, một số hệ thống nước có thể yêu cầu các bước xử lý bổ sung để bảo vệ chống lại các mầm bệnh đặc biệt kháng thuốc.

7. Clo trong nước uống có an toàn không?

Trả lời: Một lượng nhỏ clo được thêm vào để khử trùng nước uống theo quy chuẩn của Bộ Y tế là an toàn cho tiêu dùng. Tuy nhiên nếu clo vượt mức tiêu chuẩn của Bộ Y tế gây ra những ảnh hưởng tới sức khỏe như các bệnh về hô hấp, làm tăng hàm lượng cholesterol trong máu gây ra các bệnh về tim mạch, hoặc tạo ra các sản phẩm phụ THMs có nguy cơ gây ra các bệnh về Ung thư.  Ngoài ra còn một số tác dụng phụ khác như làm khô tóc gây dị ứng viêm da.

8. Phụ phẩm khử trùng là gì?

Trả lời: Sản phẩm phụ khử trùng (DBP) là các hợp chất hóa học được hình thành không chủ ý khi clo hoặc các chất khử trùng khác phản ứng với chất hữu cơ tự nhiên trong nước.

Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) đã thiết lập các quy định dựa trên khoa học để hạn chế một số sản phẩm phụ khử trùng đặc biệt là hai nhóm hóa chất được gọi là trihalomethanes và axit haloacetic trong nước uống.

Để hạn chế các sản phẩm phụ của khử trùng nhiều nơi đã kiểm soát lượng chất hữu cơ tự nhiên có trong nước trước khi khử trùng 

Mặc dù DBP nên được giảm bớt nếu có thể, nhưng việc bảo vệ khỏi vi trùng vẫn là ưu tiên hàng đầu. Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo mạnh mẽ rằng “Nguy cơ bệnh tật và tử vong do tiếp xúc với mầm bệnh trong nước uống lớn hơn rất nhiều so với rủi ro từ các chất khử trùng và DBP… Khử trùng hiệu quả không bao giờ được làm tổn hại”. 

Nhiều nơi đã bắt đầu tìm ra những giải pháp thay thế khử trùng bằng clo để giảm thiểu những tác hại mà clo ảnh hưởng trực tiếp đến con người.